Stadsnomaden
Na het vertrek van de KNSM kraken jongeren en kunstenaars in 1980 op het eiland oude kantoren, die zij als woonruimte of atelier in gebruik nemen. De bovenverdieping van Loods 6 wordt verhuurd aan kunstenaars. In het voorjaar van 1980 wordt de Kompaszaal – de wachtkamer voor de eersteklas passagiers naar Amerika en Indonesië – door krakers uit de Transvaalbuurt weer opengebroken. Ze vonden de ruimte nog vrijwel intact en maakten er een Open Havenmuseum van om de sfeer van de oude haven levend te houden. In het kantoor van de medische dienst aan de Levantkade komt een café en later een koffiehuis.
Entree KNSM-Eiland
Eerste bewoners
Het KNSM-eiland raakt steeds meer bewoond. De lege ruimte op het eiland wordt ontdekt. Na de komst van de eerste woonwagens op het eiland volgen niet lang daarna nieuwe wagens. Op den duur komen ook caravans en beginnen zelfs mensen hutten te bouwen en tenten op te zetten. Deze nieuwe bewoners, die onder zeer primitieve omstandigheden moeten leven, bedienen zich van de naam stadsnomaden. Sommigen wonen hier uit geldgebrek, anderen kiezen er bewust voor. Zij zullen een eigen gemeenschap gaan vormen. Met de Busbar, een tot café omgebouwde oude bus midden op het eiland, die door een aantal Engelsen wordt gerund, komt er ook een centraal punt. Hier kunnen de bewoners elkaar regelmatig ontmoeten. Zeker in de winter, wanneer het koud is, vormt deze bus met haar houtkachel en ‘luie’ stoelen dé plek waar de bewoners zich onder het genot van alcohol en muziek kunnen opwarmen. Af en toe wordt in de open lucht ook een popconcert georganiseerd, waar punkers uit heel Europa op af komen.
Busbar: the last bus shelter
Gemeente Amsterdam en krakers
Sommige van die bezoekers blijven hangen, timmeren een hut en gaan onderdeel van de gemeenschap vormen. De gemeente Amsterdam, die zich met het kraken al enigszins verzoend heeft, vindt het moeilijk om deze stadsnomaden te accepteren. Uiteindelijk zal zij de stadsnomaden met behulp van een grote politiemacht ontruimen. Alleen de bewoners van de eerste generatie, de krakers en kunstenaars, mogen blijven.
Bronnen
Ton Heijdra, Zeeburg. Geschiedenis van de Indische Buurt en het Oostelijk Havengebied. De Milliano, 2000.
Ton Heijdra, Kadraaiers & Zeekastelen. Geschiedenis van het Oostelijk Havengebied. Amsterdam, 1993.
Scheepslounge aan het IJ. De Kompaszaal. Een verhaal van de KNSM en Loods 6. Stichting Kunstwerk Loods 6.
Han Singels, Geert Mak en Frans Heddema, De Eilanden, Het Amsterdams Oostelijk Havengebied in stadsgezichten 1974-2002. Uitgeverij De Verbeelding.
