Behouden KNSM-gebouwen 2

Aan de Levantkade/KNSM-laan/Venetiëstraat tegenover de halte van lijn 65 en het plein met de platanen, staat de voormalige motorenwerkplaats van de KNSM. Het werd door CASA-architecten in stukken geknipt. Het lichtgekleurde gebouw is nieuw, de beide andere zijn verbouwd. In het middendeel is een hal met lichtkoepel.

Aan het aflopende Levantplein staat de vroegere bedrijfskantine van de KNSM. Het staat op palen (Zie “Einde periode KNSM”). Het werd in 1980 gekraakt. De krakers noemden het gebouw Edelweiss. Zij kochten het later van de gemeente voor één gulden. Zij moesten het wel opknappen. Het is nu goud waard. In 2000 wilde een van de bewoners zijn woning voor een half miljoen euro verkopen. De huidige waarde is onbekend. Verhalen gaan over bedragen van boven het miljoen.

Aan de Levantkade op nummers 151 tot en met 165 staat het oude administratie- en aanmonstergebouw van de KNSM. Het werd in 1980 gekraakt. Na een jarenlange discussie met de gemeente (slopen of behouden) gingen de bewoners akkoord met een groot nieuw gebouw rondom. De nieuwbouw moest aansluiten bij hun gebouwtje. Dat is voor de architecten bron van inspiratie geweest. Boven de ingang hangt een plaquette met nummer 8, het voormalig huisnummer aan de Levantkade.

Naast Piraeus staat een kwart van de  overslagloods nummer 1 van de KNSM. De rest verdween voor de bouw van Piraeus. Het is de enige onveranderde havenloods. De loods kwam in de zeventiger jaren leeg te staan, werd in de jaren tachtig gekraakt en behouden. Rond 1990 is de erfpacht voor grond en opstal uitgegeven aan de Stichting Botenloods De Levant. Doelstelling is het behoud van klassieke schepen. In deze loods worden alleen houten boten gerestaureerd en onderhouden, maar ook nieuwe gebouwd. Er is ook ruimte voor buurtactiviteiten zoals vergaderen voor VvE-besturen, de IJ-opener en Voorbij ’t Einde. Het feit dat deze loods bewaard is gebleven is van  waarde voor de buurt.

Aan de Levantkade 7-43 (voormalig nummer 6) zat een “Monsterlokaal, alleen toegang voor hofmeesters, chef-koks en linnenjuffrouwen”, en het kantoor van de medische dienst van de KNSM. In de periode na 1980 wordt hier een café gevestigd en later een koffiehuis. Door samenspel van bewoners, architectenbureau Villanova en corporatie Onze Woning werd het verbouwd tot dertien gewone  woningen en vijftien woningen met gemeenschappelijke voorzieningen.

Op de scheiding van de Verbindingsdam en het eiland onmiddellijk rechts van de brug, woonden vroeger de wal-kapiteins in de Kapiteinswoningen. Zij namen het bevel over de schepen over wanneer de kapiteins van de schepen naar huis waren. Het is gerenoveerd door CASA Architecten.

Ton Heijdra, Kadraaiers & Zeekastelen. Geschiedenis van het Oostelijk Havengebied. Amsterdam, 1993.
Ontdek het Oostelijk Havengebied. Uitgave van Stokerkade cultuurhistorische uitgeverij in samenwerking met Stichting Kunstwerk Loods 6.